Film voor de goede zaak of anti-Chávezpropaganda?

23-11-2018 door La Belga

» Columns

Vorige maand werd in Brussel de documentaire Chavismo: La Peste del Siglo XXI uitgezonden, een documentaire over de rol van Chavez in de recente geschiedenis van Venezuela. De vertoning was georganiseerd door Plataforma VenEuropa. Maar wat schuilde er achter de vertoning? 

Ik kende deze vereniging nog niet, maar het bleek te gaan om een groep mensen met Venezolaanse roots die hun landgenoten helpen, het bewustzijn over het drama dat zich afspeelt in hun land willen vergroten in België en bij de Europese Unie lobbyen om positieve verandering in Venezuela te steunen.

De opzet van het evenement was op zijn minst gezegd intrigerend: de vertoning was georganiseerd in een statig en officieel gebouw van de EU, terwijl de promotie vooral via Facebook plaats had gevonden, en de uitnodiging naar eender wie was gegaan. Ik was dan ook zeer benieuwd naar de insteek van de avond.

Het duurde een hele tijd voor ik onder woorden kon brengen wat er wrong gedurende de vertoning, maar uiteindelijk kon ik er niet omheen: zoals steunbetuigers van het Chavistisch regime platte propaganda op de wereld loslaten, bleek het rechtse kamp dat net zo goed te kunnen. Het kwam alleen niet direct op die manier binnen, want de boodschap was slim verpakt in een ‘documentaire’ die nadien werd bediscussieerd door internationale diplomaten binnen de muren van een professionele en politiek correcte instelling als de Europese Unie.

Mijn academisch geschoolde brein jeukte, maar misschien had ik dit wel kunnen verwachten van een film die de titel ‘Chavismo: de plaag van de 21e eeuw’ draagt.

De bedoeling van de film leek niet om journalistiek en objectief uit te zoeken wat de oorzaken zouden kunnen zijn van de ondergang van Venezuela – die oorzaken waren reeds duidelijk voor filmmaker Gustavo Tovar Arroyo: Venezuela is om zeep geholpen door Hugo Chávez en zijn politiek.

Wat de film wél doet is de kijker een vrij volledig beeld bieden over hoe Chávez kon opklimmen tot president van Venezuela (van 1999–2013), en hoe zijn stijl en inhoudelijke programma evolueerden in een richting die nefast bleek voor het land. Daarbij krijgt het publiek een aantal theorieën voorgeschoteld over wat Chávez gemotiveerd zou kunnen hebben om die richting uit te gaan.

Hoewel de eenzijdige verhaallijn soms aanvoelt als anti-Chávezpropaganda, lijkt de film gedegen gemaakt. Er is veel moeite gedaan om verschillende personen met kennis van zaken te betrekken bij het verhaal en aan het woord te laten. Ook toont de film een rits aan historische feiten, om de kijker te herinneren aan wat er allemaal gebeurd is in de voorbije twintig jaar. Tot slot lijkt Tovar Arroyo heel wat uren archiefbeelden te hebben bekeken om de rijke compilatie aan filmfragmenten te kunnen samenbrengen in zijn drie uur durende reportage. Petje af daarvoor.

Naar het einde van de vertoning toe drong zich echter een prangende vraag op, bij mij althans. Want wat wil de filmmaker eigenlijk bereiken door deze documentaire hier in Brussel te vertonen voor dit via Facebook bij elkaar geraapt publiek? In de zaal een allegaartje van academici, studenten, geëmigreerde Venezolanen van verschillende achtergronden, EU-ambtenaren en overige Venezuela-sympathisanten, zoals ikzelf.

Wat wilden de regisseur en de organisatie bereiken? De film zelf gaf geen uitsluitsel, maar nog voordat ik de vraag kon stellen in de Q&A-ronde na afloop van de vertoning, beantwoordde de filmmaker ‘m op eigen initiatief en in eigen persoon al. Hij richtte zich plotseling direct tot een handjevol Latijns-Amerikaanse diplomaten in de zaal en vroeg expliciet om een gezamenlijk statement te maken tegen de Maduro-regering die momenteel het verval van Venezuela voortzet.

Hij vertelde te geloven dat het vooral de buurlanden zijn die een vuist kunnen maken tegen de huidige regering, zeker nu duizenden Venezolaanse vluchtelingen de regio overspoelen en politieke druk zetten in de gehele regio.

Mijn conclusie: een kritische kijker kon niet genieten van een rijke en objectieve documentaire, die inspireert tot nadenken en het vormen van een eigen mening. Daar wordt te weinig ruimte voor gelaten.

De film mag wél op de watchlist komen van mensen die nog niet vertrouwd zijn met de situatie in Venezuela, en die hun kennis willen verdiepen. Op voorwaarde dat men door de opdringerige boodschap heenkijkt en de weinig genuanceerde blik op de geschiedenis erbij neemt zoals het bedoeld is.

La Belga is een pseudoniem. De echte naam van de auteur is bij de redactie bekend.