De verslaggeving van geweld tegen vrouwen in Nicaragua

23-06-2012 door Jetske Hijlkema

Ter voorbereiding van een vrije cursus over gender, kwam ik een interessant artikel tegen van onderzoeksters Cecilia Lagunas en Karin Lencina (2010) die aan de hand van artikelen over geweld in de Argentijnse krant Clarin onderzochten in hoeverre deze berichtgeving een stereotyperende uiting was. Uit hun onderzoek komt naar voren dat geweldpleging tegen vrouwen nogal clichématig wordt bericht; de vrouw is het eeuwige slachtoffer terwijl de daad van de man wordt ´gerechtvaardigd´ door in het bericht te spreken van een crime pasionnel en door ruimte laten voor de jaloerse gevoelens en alcoholmisbruik van de man. Het is een artikel dat je bewust maakt van de subjectiviteit van zogenaamd objectief nieuws, oftewel framing.

Eén van de eerste nieuwsartikelen die ik met andere ogen bekeek – en die ik helaas niet via internet terug kon vinden – was het relaas over de verkrachting en de moord van een jonge vrouw in Managua door twee broers. Reden om haar te vermoorden was omdat ze niet mee wilde werken aan de verkrachting. In het artikel werd vermeld dat de vrouw bij een familielid was opgegroeid omdat haar moeder kinderen van verschillende vaders had en niet in staat was om deze op te voeden. Ook vermeldde het artikel dat de vrouw het pad van haar moeder had gevolgd; ook zij had twee kinderen van verschillende vaders die elders opgroeiden. Er werd, kortom, een beeld geschetst van een promiscue jonge vrouw en haar verkrachting en moord werd deels verklaard, deels rechtvaardigd. Als voorbeeld van de clichématige berichtgeving, heb ik twee artikelen gekozen die ik in het Nederlands heb vertaald (zie PDF´s). Vooral de gehighlighte tekst is stereotyperend.

Artikel 1: ´La mate por celos´ [“ik doodde haar uit jaloezie”]. Betreft het relaas van de moord van Allan Aguirre Palma (38 jaar) op zijn ex-partner Urania del Socorro Hernández Reyes (33 jaar). “La maté por celos, me amenazó con irse con otro hombre, me golpeaba y hasta me dijo que me iba matar. Pero estoy arrepentido…se me pasó la mano” [“Ik doodde haar vanwege jaloezie, ze bedreigde mij door naar een andere man te gaan, ze sloeg me en ze vertelde me zelfs dat ze me zou doden. Maar ik heb er spijt van…mijn hand sloeg uit]… “Es que me dice ´ya no te quiero, ándate de la casa, a ese es al que yo quiero´, entonces me pegó en el estómago. ´Te voy a matar dormido´, me dijo. ´Vas a ver que te voy a echar a varios majes´”. [“Het is dat ze zegt ´ik hou niet meer van je, ga weg uit huis, dat is wat ik wil´, wat mij tot in mijn maag stompte. ´Ik ga je doden als je slaapt´, zei ze mij, ´je zult zien dat ik verschillende types op je zal afsturen´”]…Según Aguirre, él llevaba nueve años de relación con la víctima y no iba a permitir que se fuera con otro varón, por lo que ella “no le dejó otra opción” [Volgens Aguirre, had hij negen jaar een relatie met het slachtoffer en stond hij niet toe dat ze met een andere man zou gaan, waardoor zij “hem geen keus liet”]…cuando Aguirre cometió el crimen se encontraba en estado de ebriedad. [Toen Aguirre de misdaad pleegde, bevond hij zich in een staat van dronkenschap].

Artikel 2 ´Mujer víctima de celoso amante´. [´Vrouw slachtoffer van jaloerse minnaar´] Betreft het relaas van de moord van Francisco Javier Reyes Alvarez (24 jaar) op zijn minnares Maria Margarita Martínez Leiva (26 jaar). Hombre la mató con el arma que el marido de ella le había dejado para defenderse. [Man doodde haar met het wapen dat haar echtgenoot haar had nagelaten om zich te verdedigen]. Celos, como la maxima expression del machismo, son la motivación de un hombre que mató de un balazo a su amada la noche del martes, luego que salieron de disfrutar de unos tragos de ron [Jaloezie, als maximale uiting van het machisme, is de motivatie van de man die dinsdagavond met één kogel zijn geliefde doodde, nadat ze een paar glazen rum hadden gedronken]…dijo que el arma que portaba Francisco era una pistola calibre 38, propiedad del cónyuge de María Margarita, identificado como Juan Ramón Vega Jackson, quien se encuentra en el extranjero. Se desconoce si el matrimonio mantenía una relación de común acuerdo, o si la joven había decidido reiniciar su vida amorosa con otra persona, en este caso Francisco Javier. Asegura la denuncia que Vega Jackson dejó el arma a su esposa para que se defendiera. La fallecida deja en la orfandad a cuatro hijos. [Ze vertelde dat het wapen dat Francisco droeg een pistool kaliber 38 was, eigendom van de partner van María Margarita, geidentificeerd als Juan Ramón Vega Jackson, die zich in het buitenland bevindt. Het is onbekend of er een gezamenlijk akkoord bestond binnen het huwelijk of dat de jonge vrouw zelf besloten had om haar liefdesleven met een andere persoon opnieuw te beginnen, in dit geval Francisco Javier. Ze verzekert de verklaring dat Vega Jackson het wapen bij zijn vrouw achterliet om zich te kunnen verdedigen. De overledene laat vier kinderen als wezen achter]…será acusado en breve por este crimen, a todas luces de índole pasional [zal worden veroordeeld voor deze misdaad, in alle opzichten een crime passionel].

Link naar het artikel van Lagunas en Lencina