Girl from Ipanema / Garota de Ipanema

Een liedje dat je zelf zou willen hebben geschreven. Een liedje dat je, wanneer je het eenmaal hoort, de rest van de dag zou willen beluisteren. Het is in 2015 alweer meer dan vijftig jaar geleden dat het nummer Garota de Ipanema werd geschreven, muzikaal door Antonio Jobim en tekstueel door Vinicius de Moraes. Het nummer werd in de vroege zestiger jaren een grote bossa novahit en kreeg later nog meer bekendheid als the Girl from Ipanema, met Engelse tekst geschreven door Norman Gimbel. De eerste versie werd uitgevoerd door de Braziliaanse zanger Pery Ribeiro, die in 2012, precies vijftig jaar na het uitbrengen van deze grote hit, op 74-jarige leeftijd stierf.

In 1964 werd het nummer in de Engelstalige uitvoering opgenomen door de Braziliaanse zangeres Astrud Gilberto, die het samen met haar man João Gilberto en saxofonist Stan Getz uitbracht. Deze lomere, zwoelere versie van het aanvankelijk snellere nummer won verschillende prijzen, waaronder een Grammy voor beste lied en bracht Astrud Gilberto in één klap wereldwijde roem. Onder andere deze video maakte het lied wereldwijd beroemd en slingerde het nummer direct de hitlijsten van de Verenigde Staten in, mede door de nu voor iedereen begrijpelijke tekst en stijlvolle vertoning.

De tekst gaat vanzelfsprekend over een meisje dat dagelijks naar zee loopt in Ipanema, een wijk aan het strand van Rio de Janeiro. Naar verluidt zaten Antonio Jobim en Vinicius de Moraes vaak op het terras van een café in Ipanema, waar een jonge schoonheid dagelijks langsliep en zo hun fantasie op hol bracht. Zij zou de inspiratie bieden voor dit nummer dat later door zo veel verschillende artiesten opnieuw uitgevoerd zou worden. Verschillende grootheden uit de (eerst vooral Braziliaanse) muziek maakten een versie van het lied, soms alleen; vaak in duetvorm. Een voorbeeld daarvan is de versie van Joao Gilberto met Caetano Veloso. Deze laatste heeft het nummer later nog eens samen met Roberto Carlos gezongen.

In navolging van de Brazilianen nam het nummer ook in de Verenigde Staten gretig aftrek. Van Lou Rawls tot Dionne Warwick, van Ella Fitzgerald tot Frank Sinatra: allen vertolkten zij het lied op geheel eigen wijze. Onderstaand duet van Sinatra en Antonio Jobim toont het beste van twee werelden (en wát voor: om nostalgisch naartoe te verlangen; waarin zangers al zittend, in smoking en sigaret losjes in de hand, hun muziek vertolken. Ah!).

Een heel nieuwe versie van het nummer maakte later de Catalaanse moderne flamenco-popgroep Jarabe de Palo; met klassieke gitaar en Spaanse vertaling eindigt ook deze versie hoog in de lijst van vertolkingen van Garota de Ipanema (of La chica de Ipanema zoals Jarabe de Palo haar noemt).

http://www.youtube.com/watch?v=PBn_UqvIw9U

Eén van de jongste interpretaties van het nummer is van een artieste die ook stierf in 2012. Amy Winehouse nam The Girl from Ipanema al op 18-jarige leeftijd op, eigenlijk bedoeld voor haar debuutalbum Frank. Daar is het nooit terechtgekomen, maar op het postuum uitgebracht album Lioness: hidden treasures is het nummer wel te horen.

De mooiste versie blijft toch degene waar het nummer het beroemdst mee is geworden: João Gilberto zingt eerst de originele Portugese tekst waarna Astrud met ingehouden schoonheid de Engelse woorden ten gehore brengt. De saxofoon van Stan Getz brengt je in een swingende vervoering. De volgende video toont de tekst gelijktijdig in Portugees en Spaans, en later het Engels; zodat iedereen na het zien van deze versie het lange, gebruinde ‘meisje van Ipanema’ voor zich kan zien, recht vooruitkijkend, lopend als een samba, zich niet bewust van de verlangende blikken van haar bewonderaars, die haar nooit zullen durven vertellen hoezeer ze hen in beroering brengt. En precies dát, de heerlijke klanken waar tegelijk de melancholie aan te proeven is, maakt dit nummer zo bijzonder.