La Malquerida en Mariachi Reloaded in concert: “Otra, otra, otra, otra, otra,…”

Foto: Adrian Ponce

Ayayayayaaaaaaay; si señor, ik heb het over de Mexicaanse avond in het Openluchttheater in Deurne met de bands La Malquerida en Mariachi Reloaded deze zomer. conSentido danste mee en had een gesprek met enkele van de bandleden over het deel uitmaken van twee werelden als Latijns-Amerikaan in Europa en over muziek om mensen samen te brengen. Kom mee en neem letter per letter deel aan een ongedwongen avondje dansen, springen en samen zijn:

Het weer staat aan onze kant, klaar om clichés te bevestigen over tropische deuntjes: vanaf het ogenblik dat de laatste noten gespeeld zijn vallen de druppels, die al heel de avond weggekaatst worden door swingende heupen, dan toch uit de hemel. Vanavond niet alleen een muzikaal spektakel, maar ook heel subtiel een publiek in een bubble die de beste combinatie voorstelt van een intercultureel Latijns-Amerikaans-Belgisch Antwerpen. Ik geef toe, dit heeft niets te maken met de ingewikkelde maatschappelijke realiteit van een internationale havenstad als Antwerpen. Soms zien en voelen we dingen die we graag als werkelijkheid zouden beleven. En toch, het voelt zoals Pedro Pozos van Mariachi Reloaded vertelt: “muziek verbindt mensen en doet ons fysiek samen vibreren.”

La Malquerida: emotie en muziekgeschiedenis

We beginnen de avond met de dansbare Latijns-Amerikaanse klassiekers van La Malquerida. Alleen of in koppel, we laten ons meevoeren met de emoties van de muziek. Alle gevoelens die verscholen zaten in ons binnenste komen eindelijk naar boven en krijgen een plaatsje tussen de dansende medemens in de veilige omgeving van een concert tussen de bomen.

Foto: Adrian Ponce

Het is een inclusieve avond en het deel van het publiek dat de muzikale achtergrond niet meeheeft blijft op een zomeravond in juli niet in de kou staan. Het concert is een totaalpakketje in de vorm van een dansbare muziekgeschiedenis. Er wordt ons verteld dat wat we nu dansen de mambo is, een muziekgenre afkomstig uit Cuba en in zijn tijd zo populair in Mexico als rock en roll in de Verenigde Staten. 

Percussionist Gabriel Valeria en pianist Domingo de Jesus leggen conSentido uit dat ze als Latijns-Amerikaanse muzikanten hun afkomst en cultuur willen meegeven, bijdragen, en dat wat hen bezighoudt muzikaal uitdrukken. Maar het is geen nostalgie of tristeza. Ze zien het meer als een noodzaak als muzikant. Antwerpen als stad met culturele projecten helpt hen daarbij.

Foto’s: Adrian Ponce

Het beste dat Domingo de Jesus uit Mexico bij zich heeft en hem in België vooruit helpt zijn traditioneel Mexicaanse instrumenten. En het beste van België? Onder de deelnemers aan het interview is er geen consensus over of de punctualiteit die de muzikanten opmerken in de Belgische cultuur nu goed of slecht is. Maar de Jesus apprecieert de discipline en organisatie op de werkvloer. Hij legt uit dat een Latijns-Amerikaanse muzikant dit aanvult met een swing en warmte die hier soms door het systeem van leven ontbreekt. Het leven hier beschrijft hij als persoonlijk en soms ook een beetje afgesloten. “Maar de combinatie van Belgische organisatie en onze latin swing zorgt ervoor dat het muzikale leven werkt.”

Foto: Adrian Ponce

De Mexicaanse pianist is blij met de kansen en ontvangst die België hem biedt en mist tegelijkertijd natuurlijk ook Mexico. Volgens de Jesus is het als buitenlander soms moeilijk je rol in te nemen. En toch, wanneer je in België woont moet je volgens de pianist ook bijdragen aan de maatschappij, niet zomaar je leven a la mexicana of a la chilena leiden. Maar wanneer La Malquerida een concert speelt, vindt de Jesus het “nest” terug van een Latijns-Amerikaanse familie. Gabriel Valeria merkt op dat muziek voorbij gaat aan taalbarrières.

Foto: Adrian Ponce

Foto: Adrian Ponce

“Otra otra otra otra otra…” Het publiek is nog lang niet uitgedanst. Maar de schemering wordt nacht en het is aan Mariachi Reloaded, een her-uitvinding van de traditionele Mexicaanse mariachi muziek, om mooie danspasjes af te wisselen met enthousiast rondspringen.

Mariachi Reloaded: Mariachi ontstaan vanuit een interculturele werkelijkheid

Even een korte impressie, voeten klaar, start, dans: “Maaamie te quiero,tú me gustas tú me gustas a mi… mi querida soledad… y seguimos con un norteño, cucucucuuumbiaaaaaa, suavecito por abajo por arriba uyuyuyuyyy….”

Foto: Lisa Couderé

Jong, dik, dun, oma, verlegen, getrouwd, vrijgezel, baby, verliefde koppel, tante met neef, Mexicaan, Chil-chi-chi-leen, “Belg” – in zijn breedste en liefst inclusieve betekenis -, Antwerpen laat zich meevoeren met de muziek. De veelzijdige muzikant (viool, elektrische viool, vihuela, guira, quijada) Pedro Pozos heeft gelijk: “Muziek is een internationale taal zonder woorden.”

Pedro Pozos geeft ons een interessant historisch overzicht van het mariachi-genre en vertelt hoe deze muziek afkomstig is van het Mexicaanse platteland. Vandaag bestaat mariachi nog overal in Mexico. De muziek zit diepgeworteld in de Mexicaanse cultuur, legt de Mexicaanse Belg uit. “Mariachi is dan wel dé vertegenwoordiging van Mexicaanse muziek, er bestaan nog heel veel soorten Mexicaanse muziek. De televisie heeft mariachi mee als cliché van Mexico naar voor gebracht. De mensen aanvaarden deze muziek dan ook als de muziek van het volk.”

Maar er vindt ook een evolutie plaats van verschillende stijlen. En dit is wat de muzikanten uit Mexico, Honduras, Cuba en België van Mariachi Reloaded brengen. De naam van de band zegt het al: “We brengen de ritmes en muziek van verschillende regio’s samen met de nadruk op folklore. Zo creëren we met de mariachi en de muziek van hier een andere sound, een fusie.”

Foto: Lisa Couderé

Pedro Pozos werkte in België al jaren samen rond traditionele mariachi-muziek, tot er op een dag iets anders ontstond: eigen versies van de liedjes, met als thuisbasis België en met de ervaring van muzikanten hier. De muzikanten breken met de traditie en voeden zich met de interculturaliteit waarin ze leven. Want dat is wat volgens Pozos het groeien van culturen is, interculturaliteit.

De muzikant vertelt conSentido dat vanuit de lokale cultuur in België samen met de nieuwkomers een fusie ontstaat, een internationaal Europa met een nieuwe mentaliteit. Dit ziet hij gereflecteerd in de artistieke wereld in Antwerpen.

Pozos vervolgt dat Latijns-Amerikaans-Belgische bands, zoals Mariachi Reloaded en andere Antwerpse bekenden als La Malquerida, Sindicato Sonico en El Juntacadaveres, invloeden van muzikanten uit verschillende delen in de wereld samenbrengen. De bandleden leven in België en worden beïnvloed door technische en emotionele elementen van de mensen waar ze mee samenleven. Hierdoor krijgt de Latijns-Amerikaanse muziek een ander sabor dan een band uit Mexico. Latijns-Amerikaanse muzikanten in België hebben een andere persoonlijke artistieke ontwikkeling en de muziek die hieruit ontstaat brengt hen samen. Dat is volgens de Mexicaan, die al dertien jaar in België woont, het uiteindelijke doel van muziek: verbondenheid. Net zoals het volgens Pozo altijd al is geweest, vanaf de Oudheid, samen spelen en dansen. Bovendien, vertelt hij enthousiast, “het mooie vandaag aan de globalisatie is dat we muziek uit heel de wereld kunnen delen en horen”.

Foto: Lisa Couderé

Zangeres Reina Avila wordt warm onthaald op het podium. Of het nu fans zijn die de groep al volgden of nieuwe toeschouwers, haar aanwezigheid op het podium draagt het optreden en de mannelijke muzikanten rondom haar. Reina Avila en Pedro Pozos nemen het publiek tijdens heel het optreden bij de hand in een explosief spektakel. Mariachi Reloaded is dé definitie van een live-band met een pact tussen artiest en publiek: ik als entertainer geef alles wat ik in mij heb en jullie denken even niet aan de rompslomp van alledag. Pedro Pozos heeft nog een tip voor de conSentido-lezers: “dejarse ir” (zich laten meevoeren, zich loslaten)

Foto: Lisa Couderé

“Waar je ook speelt als muzikant zie je de mensen in het publiek in overeenkomst met sociale verwachtingen.” Pozos benoemt dit in België met de slagzin: “doe normaal jong”. Maar, merkt Pozos op, “beetje bij beetje komen de mensen los, want uiteindelijk zijn we allemaal gelijk.” In de plastisch poëtische woorden van een artiest: “Sommigen bewegen zich ronder, anderen vierkanter, maar uiteindelijk moeten we aanvaarden wat we hebben en ons vrij voelen.”

Het publiek in België is anders dan een publiek in Mexico. Pozos herinnert zich de straatfeestjes met familie en vrienden in Mexico. De mensen nemen er muziek natuurlijker dan een Belg op salsa-les.

Als Mexicaan in België beleeft Pedro Pozos een combinatie van “doe normaal jong” en “muy loco”. Hij ziet de dingen niet meer zoals hij ze in Mexico zag. Pozos houdt er van dat alles hier zijn tijd en ruimte heeft, orde. Dit samen met een beetje gekheid zorgt voor de perfecte balans.

Foto: Lisa Couderé“

“Het moet onze missie zijn als muzikanten om de interculturaliteit mee vorm te geven.” Volgens Pozos helpt muziek hierbij, want ze brengt ons samen. Vandaag primeert jammer genoeg het economische aspect: “geld geld geld, maar eigenlijk moeten de mensen gelukkig zijn. Oké werken is nodig, maar ook gelukkig zijn, want wanneer iemand gelukkig is opent hij of zij zijn ogen en begint te glimlachen. Mensen van alle kleuren zwart, wit, geel, blauw, maakt niet uit, zo ontwikkelen we ons bonito.”

“Otra otra otra otra otra…” Het publiek wil tot de vroege uurtjes verder dansen. En ook de bende van Mariachi Reloaded is nog niet uitgespeeld: “Una mas?!” – “Siiiii” “jaaaaaa” – “Solo una?” Open einde. Fin.

Foto: Lisa Couderé

Nog even naar Latijns-Amerika

Van Antwerpen nog even terug naar Latijns-Amerika. Wat is het beeld dat deze Belgisch-Latijns-Amerikaanse muzikanten de lezers van conSentido over Latijns-Amerika willen meegeven? Hoe gaan ze om met de moeilijke situatie in thuisland Mexico? Volgens de Jesus staat de hedendaagse corrupte politiek los van het prachtland dat Mexico op cultureel vlak is. Wanneer hij met zijn vrienden in Mexico praat, ontwaart hij wel een verandering onder de jongeren. Een revolutie die weliswaar niet van vandaag op morgen plaatsvindt, maar tijd nodig heeft.

“De situatie is verdrietig en hard in Mexico”, legt Pozos uit. “De Latijns-Amerikaanse landen hebben een mooie cultuur, maar het leven is er vaak moeilijk. Spijtig genoeg is de dagelijkse realiteit, die mensen hier niet kennen, vaak hard. We moeten de realiteit onder ogen zien en positief steunen. Feesten is mooi, maar Mariachi Reloaded wijdt ook liedjes aan de moeilijkere kant van de realiteit.“

“Als we het over sociale omstandigheden hebben, is er het echte leven en de utopisch filosofische kant van het verhaal.”, vervolgt Pozos. “Wanneer je in België woont kan je illusies koesteren en een dromer zijn, in Mexico moet je leven met het idee dat ze je kunnen vermoorden. Er zijn mensen die zo hard proberen en toch de uitweg niet vinden. Het is ingewikkeld aan hen te vragen de illusie van verandering te koesteren. Het gebeurt wel, maar heeft verschillende generaties nodig. Vooral bewustwording doet ons onszelf, de persoon naast ons, iemand van een ander land, de natuur, en de wereld respecteren. Pozos sluit af met de observatie dat sociale bewegingen verschillende generaties nodig hebben, maar ook hij ziet een ontwikkeling in Mexico.

Muchas gracias a en meer informatie over:
Mariachi Reloaded
La Malquerida
Fotograaf Adrian Ponce van APMotionFrames