Las búsquedas: zoektocht naar troost in hedendaags Mexico

Bekijk Las búsquedas op het World Cinema Festival in Amsterdam op 15, 16 of 23 augustus! 

De Mexicaanse regisseur José Luis Valle verwierf vorig jaar in het internationale filmfestival circuit bekendheid met zijn debuutfilm Workers (Mexico, 2013). Tijdens de montageperiode van die film bleek Valle samen met een groep vrienden in slechts een week tijd ook een andere film te hebben gemaakt, voor een schamele 1500 dollar en met uitsluitend vrijwillige cast en crew. Deze film is Las búsquedas (‘de zoektochten’) geworden, een krappe tachtig minuten durende film in sober zwart-wit maar prachtig gekadreerde shots, met spaarzame dialoog en een bescheiden verhaal. Twee personen vinden elkaar temidden van een stad met bijna 10 miljoen inwoners in hun gezamenlijke zoektocht naar troost, genegenheid en rechtvaardigheid.

Het chronologisch vertelde verhaal begint met een nette man van middelbare leeftijd die zijn dagelijkse klusjes lijkt af te werken. Eerst naar de stomerij, dan naar de dierenarts en vervolgens naar huis, waar hij na een laatste glaasje water naar boven gaat om een pistool te pakken en zichzelf  – buiten beeld – van het leven berooft. Zijn vrouw Elvira komt even later thuis om dit te ontdekken.

De volgende scènes introduceren Ulises, een weduwnaar zonder vast werk die om wat bij te verdienen per fiets waterflessen voor in waterkoelers langs de huizen in de betere wijken van de stad rondbrengt. Als hij in de metro stapt, wordt zijn portemonnee gerold door een dief met een sloom voorkomen. Ulises kan niet achter hem aan en rijdt in wanhoop door tot de volgende halte waar hij uit de metro rent om terug te gaan en de dief te vinden. In zijn portemonnee zat namelijk de enige foto die hij van zijn vermoorde vrouw en dochter had. Hij zweert wraak en begint een zoektocht naar de overvaller, tegelijkertijd een tocht in de hoop rechtvaardigheid, maar ook troost en genegenheid te vinden. De vraag die zijn vriend Adolfo hem stelt – ‘hoe ga je in vredesnaam in zo’n gigantische stad deze ene persoon vinden?’ – gaat niet alleen over de dief maar is algemener. Hoe vind je tussen zoveel mensen iemand om echt contact mee te maken? Hoe vind je menselijkheid en warmte in Mexico-Stad?

Wanneer Ulises voor het eerst een waterfles bezorgt bij Elvira, biedt zij hem een tas vol overhemden en broeken aan van haar overleden echtgenoot. Ulises komt steeds vaker langs en Elvira giet halfvolle flessen water leeg om maar nieuwe te kunnen bestellen. Dit is het begin van een voorzichtige vriendschap die uitmondt in een nieuwe liefde voor twee verloren gewaande personen.

Dit keer geen groots of zichtbaar geweld in een Mexicaanse film (behalve de twee dramatische gebeurtenissen zien we vooral een gemoedelijke en kalme stad), maar wel twee gevallen van persoonlijk leed en drama, tekenend voor al het persoonlijke leed dat Mexico rijk is. En juist in deze context van rouw is het ook mogelijk om elkaar te vinden. Niet zonder reden komen Ulises en Elvira uit verschillende wijken en milieus: verdriet en rouw raakt iedereen hetzelfde en kan daardoor ook voor toenadering zorgen.

Regisseur Valle speelt met symboliek (Ulises draagt niet voor niets deze naam, er worden dromen besproken en tijdens op- en aftiteling is bloedrood de enige kleur temidden van al het zwart-wit) maar overdrijft niet. Hij toont in zijn trage scènes ook aan dat we geduld moeten hebben, wachten hoort bij rouw en verwerking. De vraag of de cyclus van geweld ooit kan eindigen laat Valle met de laatste scènes aan de kijker over, maar de boeiende film die hij met zulke bescheiden middelen heeft gemaakt spreekt wel degelijk voor zich.

Las búsquedas is op het World Cinema Festival te zien in Amsterdam op 15, 16 en 23 augustus en is opgenomen in het officiële competitieprogramma.