Pueblo Libre: lofzang op Lima

29-11-2022 door Armand Leenaers

Een bijzondere plek in de Peruaanse hoofdstad Lima is de wijk Pueblo Libre. Die betekenisvolle naam is een eerbetoon aan de vrijheidsstrijders José de San Martín en Simón Bolívar die hier verbleven tijdens de onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje begin negentiende eeuw. De Casa Quinta de los Libertadores herinnert daaraan. Later, tijdens de oorlog van Bolivia en Peru met Chili, de Guerra del Pacífico (1879-1884), was het een tijdlang de zetel van de regering.

Pueblo Libre is een prettige oase in de chaotische metropool Lima, gelegen aan de woestijnachtige Pacifische kust. De stad wordt omgeven door pueblos jóvenes, geïmproviseerde wijken waar miljoenen migranten uit de Amazone en de Andes hun heil zoeken. De kloof tussen arm en rijk is op weinig plaatsen zo pijnlijk zichtbaar als hier. Het harde bestaan van de meerderheid van de ruim 11 miljoen inwoners is door niemand liefdevoller in beeld gebracht dan de eerder dit jaar overleden Nederlands-Peruaanse regisseur Heddy Honigmann. Haar bekroonde documentaire Metaal en Melancholie (1994), een eerbetoon aan de bonte verzameling taxichauffeurs in Lima, is van een ontroerende schoonheid.

Toeristen hebben Pueblo Libre nog nauwelijks ontdekt. Dat draagt bij aan de prettige sfeer en de afwezigheid van zakkenrollers. Het is door de vele culturele instellingen en koloniale gebouwen een goede uitvalsbasis om Peru beter te leren kennen. Om te beginnen is daar de bodega Queirolo, een van de belangrijkste producenten van de nationale drank pisco – de basis voor pisco sour, misschien wel de lekkerste cocktail ter wereld. Museo Arqueológico Rafael Larco Herrera heeft een internationale reputatie opgebouwd met een schitterende collectie precolumbiaanse kunst. Het is gebouwd op de restanten van een piramide en heeft een fraaie tuin. Even verderop aan de Plaza Bolívar bevindt zich het Museo Nacional de Arqueología, Antropología e Historia del Perú. Het oudste en drukst bezochte museum van het land. Aangezien Peru het centrum van het Inca-imperium vormde en daarna bijna drie eeuwen een kroonkolonie van Spanje was, valt hier veel te ontdekken. Komende jaren wordt het museum ingrijpend vernieuwd en samengevoegd met de Casa Quinta de los Libertadores.

Todas las sangres

De mix van oorspronkelijke bewoners, Spanjaarden en andere Europeanen, Afrikanen, Chinezen en Japanners heeft een zeer gevarieerde samenleving voortgebracht. La Casa de la Literatura Peruana telt 47 talen – exclusief het Spaans. Dat is lastig communiceren, maar wel fascinerend. De rijke gastronomische tradities van de diverse etnische groepen zijn bovendien ongeëvenaard. Voor muziek en dans geldt hetzelfde. Film en literatuur zijn minder prominent aanwezig, al is Lima wel trots op Nobelprijswinnaar (maar arequipeño van geboorte) Mario Vargas Llosa. Zijn collega José María Arguedas schreef over een land de todas las sangres. Precies dat maakt Peru zo intrigerend. Het is de hele wereld maar dan in het klein. En dat alles is binnen handbereik vanuit Pueblo Libre, een van die pareltjes van de zogeheten Ciudad de los Reyes. Door het beruchte grauwsluier en de smog gaat Lima helaas nog altijd bij sommigen door voor een deprimerende stad. Kijk je wat verder, dan is hier echter ongelofelijk veel opwekkends te ontdekken.